Ekspresjonizm - notatka

Ekspresjonizm

·     To żywioł uczyć – niekiedy hamowanych, często jednak nieopanowanych i gwałtownych, związany z żywym, dojmującym odczuciem świata.

·     Termin pochodzi z języka łacińskiego – expressio i oznacza wyraz, wyrażenie.

·     Słowem „ekspresyjny” określamy zjawiska o wyjątkowej sile działania

·     Stworzony w Niemczech (główne centra to Drezno, Berlin
i Monachium), rozwijał się w krajach północnej Europy, w Stanach Zjednoczonych, Meksyku, Brazylii, miał też przedstawicieli wśród międzynarodowej awangardy Paryża.

·     Rozwinął się w pierwszym 30 – leciu XX wieku, ale korzeniami sięga
do eksperymentów artystycznych wielkich twórców schyłku XIX wieku, takich jak Vincent van Gogh, Edward Munch, James Ensora oraz Paul Gauguin, których można określić jako prekursorów ekspresjonizmu.

·     Artyści tworzących w jego ramach byli skupieni w ugrupowaniach artystycznych Die Brücke oraz Der blaue Reiter (błękitny jeździec)   

·     Tendencje ekspresjonistyczne pojawiają się wcześniej w epoce średniowiecza, baraku, romantyzmu.

·     Pojawia się w okresach szczególnego zamętu, zagrożeń albo u artystów nadwrażliwych, boleśnie reagujących na najgorsze rzeczywistości.

·     Artyści chcieli wpłynąć na rzeczywistość społeczną przez szokowanie. Chcieli przemówić do widzów za pośrednictwem obrazów. Przerażała
ich pustka i jałowość ducha współczesności

·     Dzieła powstawały pod wpływem kryzysu wartości z początku XX wieku, związanego z zachodzącymi wówczas przemianami społeczno – technicznymi i rodzącym się konsumpcyjnym stylem życia. 

Technika:

·         Kolor stosowany w silnych wręcz abstrakcyjnych kontrastach, w celu spotęgowaniu siły wyrazu i ekspresji

·         Żywa, niedbała faktura

·         Nakładanie farby na płótno w jej konsystencji pasty, utrwalający bieg narzędzia – pędzla, tuby, szpachli

·         Często silne uwypuklanie rysunku okręcającego formy na obrazie

·         Deformacje w kierunku brzydoty, pogłębia wyraz psychiczny modela. 

·         Zastosowano łamaną, grubą kreską

 

Cechy:

·       Silne eksponowanie swojego losu

·       Mistyka

·       Inspiracja sztuką afrykańską, ludową

·       Nawiązywanie do społeczeństw pierwotnych i sztuki dziecięcej

·       Spontaniczne i subiektywne wyrażanie przeżyć wewnętrznych

·       Celowe deformowanie rzeczywistości poprzez groteskę i karykaturę

·       Ogromne zróżnicowanie problematyki

·       Wyrażenie przeżyć przerażających, przykrych i smutnych

·       Charakter symboliczny – symbole skojarzeniowe

·       Przerysowanie rzeczywistości

·       Odrzucali naturalizm i realizm

·       Fascynowała ich podświadomość, alogiczność, improwizacja, niejasność i hermetyczność

Edvard Munch (1863 – 1944) - norweski malarz. Studiował w Oslo,
był dwukrotnie w Paryżu, osiadł na trzy lata w Berlinie. Wpływ Muncha na ekspresjonizm dwudziestego wieku, zawłaszcza niemiecki, był ogromny.
W 1892r. w Berlinie jego wystawa wywołała powszechne zgorszenie,
ale młodzi artyści niemieccy odkryli w niej ducha bliskiemu narodowemu nurtowi sztuki niemieckiej (od gotyckich katedr i krucyfiksów, poprzez Grunwalda, Durera, i mistycyzujące upodobania romantyków). Był malarzem i równie świetnym grafikiem (litografia, drzeworyt, akwaforta). Twórczość bardzo jego był spójna, jednorodna 

Obraz: Fryz życia, Pocałunek, Dziewczęta na moście, Madonna, Chore dziecko, U łoża śmierci, Krzyk.

Oskar Kokoschka (1886 – 1980) - Austriacki malarz, poeta i grafik.
Jego bardzo indywidualny styl cechuje się dramatyzmem, żywymi kolorami
i bogata fakturą. Tematy, których podejmował w swoich pracach, to portrety, pejzaże oraz kompozycje figuralne o antywojennej i antyhitlerowskiej wymowie.

Obrazy: Huragan, Emigranci, Przyjaciele, Lyon, Jeruzalem, Alicja w krainie czarów 

Emil Nolde (1886 – 1980) - artysta, który należał do grupy Die Brücke. Malował obrazy tragiczne w wyrazie, często o tematyce religijnej, bardzo zniekształcał i upraszczał postacie. Stosował kontrastową paletę barw.
Sztuką jego jest bardzo trudna i wymaga odbiorcy dojrzałego. Jego obrazy należą do najbardziej drastycznych w historii ekspresjonizmu 

Obrazy: Przed wschodem słońca, Wiosna w pokoju, Żniwa, Ostatnia wieczerza, Zielone światki, Tancerski wśród świec, Diabeł i uczony. 

 

Ernst Ludwig Kirchner (1880 – 1938) - Odkrył dla ekspresjonizmu sztukę oceaniczną i murzyńską. Uprawiał malarstwo, grafikę i rzeźbę.

Obrazy: Scena uliczna w Berlinie, Pięć kobiet na ulicy, Księżyc wschodzący nad Staffelalp, Pasterz z kozami rankiem.