CZYM SIĘ RÓŻNI STOŁP OD DOŻONU?

Stołp i dożon to wieże obronne. Stołp to wieża, która nie była zamieszkiwana podczas pokoju, służyła tylko do funkcji ostatecznej obrony. Początkowo wieże typu stołp były wolnostojące i przeznaczone do obrony pasywnej, z czasem zaczęto je włączać w obwód obronny zamku i zaopatrywać w elementy zwiększające możliwości aktywnej obrony. Stanowiła ostateczny punkt obrony. Zasadą było umieszczanie wejścia do stołpu tylko w wyższej kondygnacji, poprzez ganek prowadzący z murów lub połączenie z domem pana feudalnego. Po przesuwaniu stołpów coraz bardziej na zewnątrz linii murów, wraz z ewolucją sztuki fortyfikacyjnej, zostały wyparte przez baszty i basteje.

Stołpy są często mylone z Donżonami – wcześniejszymi typologicznie wieżami łączącymi w sobie główne funkcje mieszkalne i obronne zamku. Istnieje także sporo form pośrednich między donżonami a typowymi stołpami, przy czym zazwyczaj dominują cechy jednego z tych obiektów.

Stołpy wywodzą się z mających funkcje mieszkalne donżonów, lecz nie są z nimi tożsame, bo stołpy nie służyły do stałego zamieszkiwania. W II poł. XII w. na obszarze Francji doszło do przekształcenia programu architektonicznego dotychczasowych twierdz. Z jednej rozległej budowli wieżowo–pałacowej, donżonu, który służył za mieszkanie feudała zarówno na co dzień, jak i w trakcie zagrożenia, a także był trzonem całej warowni, powstały dwa oddzielne obiekty:

·         reprezentacyjny oraz mieszkalny pałac – dom zamkowy o wygodnych oraz okazałych wnętrzach, stanowiący miejsce życia dworskiego

·         wieża obronna będąca filarem obrony zamku oraz ostatnim miejscem ucieczki feudała; nie była stworzona do codziennego, wygodnego bytowania właściciela zamku - był to właśnie stołp (zwany też bergfridem)