assemblage

assemblage (fr.) - kompozycja z gotowych rzeczy, lub ich części na płaszczyźnie lub w przestrzeni. Tendencja artystyczna u schyłku lat pięćdziesiątych XX w.; posługiwanie się rozmaitym tworzywem i kolażem (collage - wywodzi się od dadaizmu).
mieszczą się tu treści symboliczne, obok nastroju kiczu, bazaru. W Polsce: Kantor, Hasior.

Madonna w ogrodzie różanym - Stefano da Verona

- ok. 1400 r.
-Werona, Museo du Castelvecchio,
-tempera, deska, 129 x 95 cm,

- Matka Boska siedzi w pobliżu studni na ziemi wśród pełnego kwiatów, okalanego murem ogrodu. Madonna występuje tutaj razem z św. Katarzyną Aleksandryjską i chórem aniołów.
- Malarz reprezentuje świat abstrakcyjny i nieprzystępny i to nie dlatego, że spojrzenia postaci mają wyraz ponadczasowy, a studnia przywodzi na myśl kunsztowny przedmiot liturgiczny z czystego złota, zaś miecz i koła (atrybut św. Katarzyny Aleksandryjskiej)  oddzielają patrzącego od pierwszego planu.
-O atmosferze obrazu decyduje nie dająca sie bliżej określić sceneria i niemal doskonała niematerialność postaci i rzeczy.
-Widzimy z góry ogród ma barwę złota podobnie jak mur. Lewa partia górna ukształtowana jest faliście, mur z obu stron zmienia kierunek w zetknięciu z ramami obrazu, tworząc w ten sposób zamknięte sceny. Na tej powierzchni przypominającej tapiserię wdzięczne i często niemal identyczne formy postaci i roślin rysują się jak motywy dekoracyjne.
-Malarz nie operuje w kompozycji elementami pieczołowicie zaobserwowanymi w rzeczywistości, lecz wszystkie je stylizuje tworząc z nich wzór ornamentalny.
-Spośród tej jednolitej materii wyróżnia się ciemna plama płaszcza Marii. Madonna siedzi na ziemi, na czarnej poduszczę, na brzegach zdobionej różami w rozmaitych barwach, rozmieszczonymi w jednakowych odstępach. Matka Boska jest tu nie tylko panią idyllicznego cesarstwa bezczasowej harmonii,lecz także uosobieniem rzeczywistego, bezkresnego i głębokiego bólu. Patrzy przed siebie ze smutkiem. Przybrała taką samą pozę, jak wówczas, gdy opłakiwała syna; czerwone róże przypominają męczeństwo Chrystusa, a występujące w obfitości ciemne plamy stanowią prefigurację posępnych scen Pasji.

Hortus conclusus - przedstawienie Matki Boskiej

Hortus conclusus (łac. zamknięty ogród)
-bardzo popularny motyw, ok. 1400 r.
- Matka Boska w otoczeniu aniołów i świętych usadowiona jest w otoczonym murem, w ukwieconym ogrodzie.
-średniowieczne hymny przywoływały tę niebiańską wizję, lecz w malarstwie pojawiła się ona dopiero, kiedy do sztuki zaczęły przenikać wydarzenia z dnia codziennego i przedstawienia przyrody.
-W tych uroczych, zazwyczaj niewielkich obrazach radość życia ziemskiego splatają się z symbolicznym przesłaniem.
-Wszystkie motywy są tu rzeczywiste, a jednocześnie pełnią funkcję symboli głoszących chwałę dzieła Stworzenia, Matka Boska jako Królowa Niebios i Matki Zbawiciela oraz różnych cnót.


Przykłady: Ogród Rajski - Malarz Górnoreński, Madonna w ogrodzie różanym, Stefano da Verona.

Madonna z Kazimierza nad Wisłą

Madonna z Kazimierza nad Wisłą
-ok. 1430 r.
-Muzeum Narodowe Warszawa
-jest wynikiem lokalnego rozwoju rzeźby i wpływów zewnętrznych
-Madonna wydaje się krucha i wątła ugina się pod ciężarem obfitych płynnie spadających draperii i korony.
-draperie pełnoplastyczne, istnieją własnym życiem estetycznym i statycznym
-treść przedstawienia cofa się na dalszy plan pod naciskiem zewnętrznych okazałości.

Madonna z Krużlowej koło Grybowa - notatka

Madonna z Krużlowej koło Grybowa
- Mistrz Pięknych Madonn
-pierwsze dziesięciolecie XV w. - gotyk międzynarodowy
-obecnie w Muzeum Narodowym w Krakowie
-drewno lipowe
-polichromowana - zrekonstruowana w 1942 - 43
-dominuje kolor złoty

Rzeźba przedstawia Madonnę o urokliwej, owalnej twarzy i wysokim czole; w ciężkiej szacie sfałdowanej w okazałe girlandy. Z pod draperii wynurzają się ręce podtrzymujące Dzieciątko. Kontrast pomiędzy draperiami i sylwetką artysta uzyskał w wyszukany sposób. Matka Boska trzyma na lewym ramieniu  Jezusa. Chrystus lewą ręką opiera się na swojej nodze, natomiast w drugiej ręce trzyma owoc - prawdopodobnie jest to jabłko. Postawa Madonny typowa jest dla okresu międzynarodowego, oparta jest na schemacie litery "S" narzuca wrażenie ruchu i życia.
W rzeźbie wyczuwa się nastrój liryzmu.

Piękna Madonna - typ rzeźby średniowiecznej

Piękna Madonna - jest to jeden z ikonograficznych typów rzeźby średniowiecznej.

-rozpowszechniony w całej Europie w XV w., typowy dla stylu międzynarodowego.

-najprawdopodobniej kanon Pięknych Madonn narodził się w Pradze, za czasów Wacława IV W ostatnim 20-leciu XIV w.. 

-rzeźba kamienna lub z polichromowanego drewna.
-typ przedstawienia: uśmiechnięta Madonna z Dzieciątkiem, wdzięcznie przeciągniętą na kształt litery S i upozorowanym kontrapoście, w gotyckiej udrapowanej szacie, spływającej kaskadą fałd. Madonna o łagodnej twarzy, delikatnych rysach,
-draperie stosowane w tym stylu cechuje rozrzutna prost obfitość i zróżnicowanie na giętkie festony oraz bujne, lejkowete pęki zwisające po bokach figury. 

-"suchy linearyzm" - dukt fałd oraz reprezentacyjność ujęcia Madonny i Dzieciątka bardziej zwróconych ku odbiorcy, niż ku sobie.


-symbol średniowiecznego kultu kobiety, odbicie dworskiej apoteozy urody kobiecej.


Przykłady:
Polska: Piękna Madonna z Wrocławia, Posąg Madonny z Dzieciątkiem w toruńskiej kościele św. Jana,i Krużlowej.
Europa: Piękne Madonny z Budapesztu, Bonn,

Plan hippodamejski

Plan hippodamejski - upowszechnił się w okresie klasycznym w starożytnej Grecji.
- Jest to plan miasto regularnej sieci ulic przecinających się pod kątem prostym, był podzielony głównymi arteriami wg osi północ-południe i wschód -zachód. W części centralnej znajdował się plac (agora) za świątyniami i innymi budowlani użyteczności publicznej.
-jeżeli miasto zakładano nad rzeką lub brzegiem morza, centrum przesuwane mu portowi.
-całość była otoczona murem.
-aleje, ulice i uliczki przecinają się od kątem prostym, a domy mają standardowy układ; z wyodrębnionymi dzielnicami, np. administracyjnymi czy handlowymi.
-przestrzeń agory i okręgów świętych wytyczały i organizowały portyki (często piętrowe).
-np. w porcie Aten Pireusie, w małoazjatyckiej metropolii Milecie, Aleksandrii.

Hippodamos z Miletu  - twórca planu hippodamejskiego.

-żył w V w. p.n.e., grecki filozof, matematyk, urbanista. Możemy się o nim dowiedzieć z pism Arystotelesa.


Biografia
1.I.Skupińska - Lovset, "Zarys archeologii starożytnej Grecji", Łódź 2001 r.
2. Słownik terminologiczny Sztuk Pięknych, Warszawa 1996 r.